Ramazan, İslam dininin inancına göre Müslümanlarca oruç tutulmaya başlanılan aydır. Bu ayda oruç tutmak İslam'ın beş şartından biridir.
Ramazan (Arapça: رمضان), Hicrî takvime göre 9. ay ve İslam dininin inancına göre Muhammed (S.A.V.)'e Kur'an ayetlerinin inmeye başladığı, aynı zamanda Müslümanlarca oruç tutulmaya başlanılan aydır. Bu ayda oruç tutmak İslam'ın beş şartından biridir. Ayın hilal görünümünün ilk görülüşünden itibaren 29 veya 30 gün boyunca Ramazanın sürdüğü hadislerden alıntılanarak hesaplanmıştır.
Günümüzde, ramazan ve ramazan bayramı adetleri eskiye göre fazla değişikliklere uğramamıştır. Ramazan ayı ilk teravih namazından son teravih namazına kadar camilerde ilâhiler söylenerek övülür. Buna "ramazan okşamaları" denilir. Ramazan’ın on beşine kadar "Hoş geldin/Merhaba..." şeklinde söylenen ilâhilere "ramazan karşılama ilâhîsi", ramazanın on beşinden sonra "elveda.." şeklinde söylenen ilâhilere de "ramazan uğurlama ilâhisi" denilmektedir. Bu ilâhiler teravih namazının dört veya sekiz rekat duraklarında, cemaatçe okunur ve ramazan ayının güzellikleri ile hikmetleri konu edilir.
Ramazan, "Ramaza" (çok sıcak olma) kökünden gelir. Bunun nedeni muhtemelen Ramazan orucu ibadeti ilk uygulanmaya başlandığında yaz aylarına tekabül ediyor olmasıdır. Yine Sevan Nişanyan'ın verdiği bilgilere göre Ramazan, İslam öncesi Arap ay takviminde Temmuz-Ağustos aylarına verilen isimdir. Bu takvimde aylar 12+1 sistemi (3 yılda bir ilave edilen 1 ay) sayesinde en fazla 30 günlük kaymalarla yılın aynı zamanlarında yaşanmaktaydı. Günümüzde Ramazan ayının zamanı Hz. Ömer'in halifeliği zamanında düzenlenen Hicri takvim'e göre belirlenmiş, Hicri Takvim bir ay takvimi olduğu için yıllar, miladi takvimden 11-12 gün kısadır. Bunun sonucu olarak Ramazan ayı her sene miladi takvimde öne kayar. Yaklaşık olarak her 32 senede bir, Ramazan ayı aynı tarihlere denk gelir.
